نوروز به عنوان کهن‌ترین و مهمترین جشن ایرانیان همواره مورد توجه مردم نقاط مختلف ایران بوده و هست. با شروع بهار و رویش دوباره طبیعت ایرانیان نیز کهنگی و اتفاقات خوب و بد سال گذشته را رها می‌کنند و با خانه‌ای تمیز و آراسته و دلی پر از اشتیاق آماده ورود به بهترین اوقات می‌شوند.
پایگاه خبری سنگ نوشته، یادداشت، نرگس سپه‌وند- انجام خانه‌تکانی، زودودن غبار از خانه و انداختن سفره هفت سین رسم مشترک مابین تمامی استان های ایران است اما رسوم دیگری هم ضمیمه این جشن باستانی است که هر استانی متناسب با فرهنگ و اقیلم خودش متقاوت از بهار استقبال می‌کند. مردم لرستان نیز با اجرای ۱۰ سنت دیرین سال جدید را آغاز می‌کنند.
گردیله
نخستین سنتی که در لرستان همانند سایر نقاط ایران رایج است همان خانه تکانی است که کدبانوی خانه با کمک خانواده در آستانه نوروز تمام وسایل خانه را گردگیری، شست‌وشو داده و تمیز می‌کند تا غبار از خانه بزداید. در زبان محلّی به این آیین «گَردیلَه» به همان معنای غبار روبی گفته می‌شود. در گذشته مردم لرستان در پنجم اسفندماه، قبل از شروع گَردیله (گردگیری منزل) کاسه‌ای آب به همراه آینه و چراغی در خانه قرار می‌دادند و سپس شروع به گرفتن گردگیری می‌کردند که البته آب آن کاسه هر روز به نیت طهارت و پاکی عوض می‌شد.
دیدار و سرکشی از بستگان عزادار
یکی دیگر از آداب و رسوم اسفندماه در لرستان که قبل از ایام نوروز انجام می‌شود سرکشی به دوستان یا خویشاوندانی است که تازه عضوی از خانواده خود را از دست داده‌اند و عزادار هستند. در این آیین که بیشتر به نشان احترام و همدردی انجام می‌شود اقوام به خانه صاحب عزا می‌روند و برای فرد تازه درگذشته فاتحه‌ای می‌خوانند و با دادن هدیه که معمولا لباس و یا پارچه‌ای رنگی است، از آن‌ها می‌خواهند که رخت سیاه عزا را عوض کنند و سال جدید زندگی را با شادی آغاز کنند.
پنجشنبه آخر سال
بکی دیگر از سنت‌های مردم لرستان، زیارت اهل قبور در آخرین پنجشنبه سال است. به نحوی که افراد معمولا خود را مکلف می‌دانند که به زیارت اهل قبور خصوصا پدر و مادر و یا اعضای فوت شده خانواده‌شان بروند و با خواندن فاتحه‌ای و قرار دادن سبزه روی قبر یادشان را گرامی بدارند.
الفه
همچنین در لرستان مرسوم است در آخرین چهارشنبه و جمعه سال و در آیینی به نام «اَلِفَه» با درست کردن حلوا برای درگذشتگان فاتحه می‌خوانند.
همچنین برخی خانواده‌های عزادار و داغدیده این استان که تازه عزیزی را از دست داده‌اند سال جدید را بر سر خاک عزیزان خود سپری می‌کنند و حتی برخی نیز سفره هفت سین را با قرار دادن ربان سیاهی به دور سبزه بر سر قبر آنان برپا می‌کنند.
پخت غذای شب عید
غذای شب عید در لرستان از گذشته تاکنون اغلب شامل ذبح گوسفند یا بوقلمون و گوشت تازه است و در این ایام عشایر این استان هنوز هم با ذبح گوسفند غذای شب عید خود را تدارک می‌بینند و در شهر علاوه بر کباب تازه و مطبوع قورمه سبزی و گاهاً سبزی پلو با ماهی نیز جزو شام مخصوص شب عید است. در گذشته نیز در شهر خرم‌آباد، غذای رشته‌پلو به نیت درازای طول عمر افراد خانواده پخته می‌شد. امروزه اغلب برای شب عید قورمه‌سبزی تهیه می‌شود و به اعتقاد آنان پختن این غذا در شب عید به دلیل رنگ سبزش با سرسبزی بهار مرتبط است و اعتقاد دارند با پخت این غذا خیر و برکت به سفره ارزانی می‌شود.
انداختن سفره هفت سین
مردم لرستان نیز همانند مردم دیگر استانها از دیرباز برای سفره هفت سین اهمیت زیادی قائل بوده و هستند و مانند دیگر نقاط ایران، سفره هفت سین با چیدن سین‌های سفره، از جمله سبزه، سیب، سماق، سیر، سکه، سرکه، سمنو و گذاشتن آب، آیینه و شمع و چراغ و مهمتر از همه کتاب قرآن در بالای سفره به استقبال سال جدید می‌روند. مردم این استان در لحظات نزدیک شدن به تحویل سال جدید، با پوشیدن لباس نو دور سفرۀ هفت‌سین، جمع می‌شوند، در گذشته اعتقاد داشتند که «باوُ بزرگ نوروز» یا همان بابانوروز سلامت و برکت سفره را به تعداد افراد دور آن سفره می‌دهد.
درگشایی در نوروز
همچنین مردم لرستان همواره معتقد بودند که لحظه تحویل سال در خانه باید باز باشد چون باور داشتند که در لحظه سال تحویل «باوُ بزرگ نوروز» می‌آید، پس اگر در بسته باشد «باوُ بزرگ نوروز» به خانه وارد نمی‌شود و خیر، برکت وسال نو را به خانه نمی‌آورد پس اگر برف هم می‌بارید نباید در بسته می‌شد.
قرآن‌خوانی و عیدی دادن توسط بزرگترها
همواره در لرستان مرسوم بوده و هست که پدر یا پدربزرگ یا بزرگ فامیل پیش از لحظه تحویل سال قرآن را از روی سفره هفت‌سین برمی‌دارد قرآن می‌خواند و تعدادی اسکناس به عنوان عیدی و نماد برکت مابین صفحات قرآن قرار می‌دهد و خانواده با قرائت قرآن مجید و دعای تحویل سال و راز و نیاز با خدا در انتظار تحویل سال ثانیه شماری می‌کنند و کودکان و کوچکترها از دست بزرگ خانواده عیدی دریافت می‌کنند.
همچنین در لرستان مرسوم است میزبان به مهمانانی که برای عید دیدنی به خانه‌اش می‌آیند، عیدی بدهد.
دید و بازدیدهای عید
دید و بازدیدهای نوروزی دراین استان از دیگر آدابی است که بلافاصله بعد ازلحظه تحویل سال آغاز و معمولا تا پایان تعطیلات نوروزی ادامه خواهد داشت. مردم استان لرستان همچنین در ایام نوروز وقت خود را به تفریح در کوه و دشت و مناطق سرسبز سپری می‌کنند.
سیزده به در
مردم لرستان در روز سیزدهم فروردین که از آن باعنوان «سیزده به در» یاد می‌کنند همراه با خانواده، دوستان یا خویشاوندان آخرین روز تعطیلات نوروز را که همان روز سیزدهم فروردین است به دامان طبیعت می‌روند و به بازی‌های محلی و تفریح می‌پردازند و سبزه‌هایی که برای سفره‌های هفت سین خود آماده کرده بودند را به نیت سلامتی و بهروزی به رودخانه و آب‌های جاری و یا در طبیعت رها می‌کنند. در این روز مردم لرستان با گره زدن سبزه‌ها آرزوهای خود را بیان می‌کنند و اعتقاد دارند با گره زدن سبزه‌ها بهم به هر نیتی مشکلاتشان رفع شده و خواسته‌هایشان در سال جدید برآورده می‌شود.
نرگس سپه‌وند
