عضو هیات رییسه اتاق کشاورزی ایران گفت: میزان فرسایش خاک در ایران نسبت به متوسط جهانی سه تا پنج برابر و در لرستان سه برابر متوسط کشور است.
به گزارش پایگاه خبری سنگ نوشته، کامران ساروقی روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: در فرآیند فرسایش خاک، ذرات از بستر خود جدا می شوند و خاک حاصلخیزی خود را از دست می دهد.
سارقی با اشاره به آثار و پیامدهای فرسایش خاک بیان کرد: این پدیده منجر به کاهش حاصلخیزی خاک، فقر زمین ها و مزارع کشاورزی، از بین رفتن جنگل ها و مراتع می شود و در درازمدت منجر به کاهش آب های زیرزمینی هم خواهد شد.
وی با انتقاد از عدم تدوین برنامه جامعی برای پیشگیری از فرسایش خاک در کشور عنوان کرد: عدم تدوین برنامه جامع و مشخص جهت پیشگیری و مقابله باعث شده است فرسایش خاک در سال های اخیر به بالاترین میانگین ممکن در سال برسد.
رییس سازمان نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی لرستان و عضو هیات رییسه اتاق کشاورزی ایران افزود: بر اساس آمارهای ارائه شده توسط کارشناسان، برای تشکیل یک سانتی متر خاک حاصلخیز حدود یکهزار سال زمان نیاز است که این عدد به خوبی بیانگر ضرورت حفاظت از خاک می باشد.
تشکیل ۲۵ سانتی متر خاک زراعی طی ۲۰ هزار سال
ساروقی ادامه داد: معمولا برای کشاورزی و کشت محصولات از ۲۵ سانتی متر اولیه خاک زراعی استفاده می شود که ۲۰ هزار سال برای تشکیل این خاک اولیه زمان نیاز داریم.
وی گفت: هنوز قوانین و برنامه های جامع و کاملی برای حفاظت از خاک در کشور تدوین نشده است و همچنان که نسبت به منابع آب حساسیت داریم باید مساله حفاظت از خاک را هم به صورت جدی دنبال کنیم اما هنوز به صورت جدی قانون بازدارنده ای برای برخورد با متخلفان این حوزه تدوین نشده است.
ساروقی با تاکید بر لزوم ورود مجلس شورای اسلامی به منظور تدوین قانون جامع و کاملی برای حفاظت از خاک تصریح کرد: خاک از آن دسته موضوعاتی نیست که در آینده قابل پیگیری باشد چراکه شرایط به گونه ای پیش می رود که اگر موضوع حفاظت از خاک جدی گرفته نشود امنیت غذایی نسل های آینده و حتی نسل فعلی به مخاطره خواهد افتاد.
وی با تاکید بر اینکه امنیت غذایی هر کشوری وابسته به آب و خاک است ادامه داد: در حالی که این ۲ مقوله، از موضوعات حیاتی برای هر کشوری هستند اما برنامه های جامع و کاملی برای محافظت از آنها تدوین نشده است.
آبخیزداری و آبخوان داری راهکاری موثر در پیشگیری از فرسایش خاک
رییس سازمان نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی لرستان و عضو هیات رییسه اتاق کشاورزی ایران افزود: باید سالانه بخشی از بودجه کشور برای محافظت از منابع خاکی و اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوان داری در نظر گرفته شود در حالیکه بودجه های تخصیصی در این بخش آنقدر اندک است که کفاف اجرای طرح های اثربخش و قوی را نمی دهد.
فرسایش خاک در لرستان سه برابر متوسط کشور است
ساروقی با اشاره به لزوم تقویت پوشش گیاهی و توسعه باغات در اراضی شیب دار به منظور جلوگیری از فرسایش خاک تصریح کرد: جلوگیری از هدررفت آب های سطحی، مهار آنها در قالب ایجاد سد و بندهای انحرافی، انتقال آب به اراضی شیب دار جهت توسعه باغات و اجرای طرح های آبخوان داری و آبخیزداری از مهمترین عوامل موثر در جلوگیری از فرسایش هستند.
وی در خصوص چرای بی رویه دام ها در مراتع افزود: در برخی مناطق تعادل بین دام و مرتع حفظ نمی شود و حدود ۲ هزار راس دام در دشت یا مرتعی که ظرفیت چرای ۲۰۰ راس دارد رها می شود چراکه نظارت اصولی بر چرای دام ها صورت نمی گیرد و این امر منجر به فقیر شدن مراتع و از بین رفتن خاک آنها می شود.
وی ادامه داد: در برخی مناطق درختان اراضی جنگلی به طمع افزایش وسعت زمین های زراعی قطع می شوند و درختان ارزشمند بلوط که بهترین محافظ منابع آب و خاک و بازدارنده از سیلاب های مهیب هستند خودخواهانه برای تغییر کاربری زمین ها از جنگلی به کشاورزی از بین می روند.
واقع شدن ۷۰ درصد اراضی لرستان در مناطق کوهستانی شیب دار
وی اصلاح برنامه های آب و خاک را برای لرستان جدی دانست و عنوان کرد: حدود ۷۰ درصد زمین های این استان در مناطق کوهستانی شیب دار واقع شده و ۳۰ درصد نیز شامل زمین های کم شیب و دشت ها می شود بنابراین بخش وسیعی از عرصه های آبخیز لرستان سیل خیز است و نقش بسیار مهمی در تولید رواناب های سطحی دارد.
فرسایش خاک در لرستان سه برابر متوسط کشور است
ساروقی همچنین با اشاره به خروج سالانه ۱۲ میلیارد متر مکعب رواناب از لرستان گفت: این رواناب ها بخش عظیمی از فرسایش خاک استان را رقم می زنند.
وی با اشاره به دیگر عوامل موثر در فرسایش خاک افزود: بارندگی های شدید و طولانی، ذوب شدید برف ها، تبدیل اراضی جنگلی به اراضی دیم و کم بازده، استفاده بی رویه از درختان جنگلی به منظور تامین سوخت و هم جهت بودن شیب اراضی با جهت شخم از مهمترین عوامل فرسایش خاک و تخریب خاک غنی زمین های لرستان است.
عضو هیات رییسه اتاق کشاورزی ایران اجرای برنامه های اصلاح خاک با مواد آلی، رعایت تناوب زراعی، اصلاح روش های شخم و کاشت، استفاده از سامانه های آبیاری تحت فشار، بهسازی کانال های آبرسانی و تبدیل اراضی حاشیه رودخانه ها به باغات میوه به منظور جلوگیری از سیلاب را از مهمترین برنامه های موثر در پیشگیری از فرسایش خاک عنوان کرد که اجرای آنها نیاز به همکاری مجدانه مسوولان و البته دغدغه مندی کشاورزان دارد.
وی ادامه داد: تاکنون برنامه های اثربخش و نظام مندی جهت مقابله با فرسایش خاک در لرستان اجرانشده است و چنانچه برنامه هایی وجود داشته در چند همایش و جلسه بی حاصل خلاصه شده است بنابراین منابع طبیعی باید به صورت جدی نسبت به اجرای برنامه های آبخیزداری و آبخوان داری و ایجاد بندهای انحرافی اقدام کند.
لزوم تشکیل کارگروه ویژه خاک در لرستان
وی افزود: متاسفانه درخصوص برداشت آب و استفاده از حقابه مسلم استان اجحاف شده و چنانچه مساله خاک نیز به حال خود رها شود منجر به بی میلی و بی رغبتی کشاورزان به کشت و کار خواهد شد و چنانچه متولیان بخش کشاورزی استان کارگروه ویژه ای برای حفاظت از منابع آب و خاک تشکیل ندهند، سال های آینده با مشکل جدی مواجه خواهیم شد.
به گفته ساروقی در دهه ۷۰ بودجه های بسیارخوبی برای اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوان داری تعریف و با همکاری بسیج نیز بندهای انحرافی بسیاری در استان تعریف شد که آثار آنها پس از گذشت سالها پابرجاست اما پس از آن تاکنون این مساله تا حدودی رها شده است.
وی افزود: امید می رود دولت سیزدهم و مدیریت عالی استان کارگروه ویژه ای در این زمینه تشکیل دهند و برنامه جامعی برای محافظت از منابع خاکی تدوین کنند تا امنیت غذایی نسل های آینده در پس برنامه های اثربخش تامین و حفظ شود.
