نرگس سپه‌وند- صنایع‌دستی در استان لرستان باوجود دیرینه و سبقه طولانی و ظرفیت‌های بسیار فرهنگی-اجتماعی، از سطح کیفی و کمی متنوع و گوناگونی بسیار بالایی برخوردار است که با تغییر سلیقه بازار و مشتریان و عملکرد مناسب این اداره کل در شناسایی و تبلیغ مزیت‌های فراوان استان در بحث صنایع‌دستی و گردشگری و مواریث تاریخی، این استان از معبر گردشگری به مقصد گردشگری تبدیل و ظرفیت‌های بالقوه بسیار و فراوان آن به منصه ظهور رسیده است.
پایگاه خبری سنگ‌نوشته، گزارش- ارزش‌افزوده بالا، پایین بودن هزینه‌های تولید و مواد اولیه، در دسترس بودن اساتید مجرب و ماهر در رشته‌های مختلف صنایع‌دستی و آموزش آسان و رایگان ازجمله مزایای مهم قابل اشاره صنایع‌دستی استان است که زمینه تولید و بازار فروش آن را فراهم و در جهت نیل به اشتغال مولد و دیرپا بسیار تأثیرگذار بوده و هست.
در همین راستا مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان لرستان از فعالیت بیش از ۳۰ هزار نفر به‌صورت مستقیم و ۸۲هزار نفر به‌صورت غیرمستقیم در ۵۲ رشته بومی و غیربومی صنایع‌دستی در استان خبر داد.
سیدامین قاسمی تشریح کرد: «برپایی بیش از ۱۰۷ بازارچه فروش نوروزی و نمایشگاه‌های فصلی و مناسبتی، حضور در بیش از ۴۳۲ نمایشگاه خارجی و منطقه‌ای، کسب ۶ نشان مهر اصالت جهانی یونسکو ۳۶ مهر مرغوبیت و نشان ملی صنایع‌دستی، توسط صنعتگران صنایع‌دستی استان و گردش مالی سالانه بیش از ۸۰ میلیارد ریال این هنر- صنعت در بخش فروش مربوط به نمایشگاه و بازارچه‌های برگزارشده، گواهی درخشانی بر وجود ظرفیت و استعداد شگرف در بخش صنایع‌دستی استان لرستان است.»
او ادامه داد: «طی سال‌های اخیر اقدامات و برنامه‌ریزی‌های مؤثری در راستای احیا و رونق هنر-صنعت صنایع‌دستی در استان انجام‌شده است که توفیقات خوبی را نیز در پی داشته است. اشتغال‌زایی کم‌هزینه و پرسود، تقویت اقتصادی کارگاه‌های کوچک و بزرگ خانگی و ملی شدن شهر بروجرد به‌عنوان شهر ملی ورشوسازی کشور ازجمله این موارد است.»
قاسمی با اشاره به بالا بردن کیفیت و سطح محصولات صنایع‌دستی استان بیان داشت: «باهدف حمایت از هنرمندان این رسته مستند نگاری، تهیه فیلم‌های مختلف آموزشی و ترویجی، برگزاری وبینارهای تخصصی صنایع‌دستی و پژوهش و نمونه‌سازی محصولات صنایع‌دستی متناسب باسلیقه‌های جدید مشتریان از اولویت‌های معاونت صنایع‌دستی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان محسوب می‌شود.»
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان لرستان خاطرنشان کرد: «همچنین ایجاد خانه‌های صنایع‌دستی در روستاهای هدف صنایع‌دستی استان، راه‌اندازی دبیرخانه شهر ملی ورشو در شهر بروجرد، انعقاد تفاهم‌نامه با ادارات کل امور زندان‌ها، کمیته امداد و بهزیستی، بسیج مهندسان، بنیاد برکت ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، بنیاد آستان قدس رضوی در راستای حمایت از تولیدکنندگان صنایع‌دستی و هنرهای سنتی به‌منظور افزایش تولید و معرفی انواع صنایع‌دستی استان از طریق فوق‌برنامه‌های صداوسیما، جراید کثیرالانتشار نیز به‌طورجدی پیگیری می‌شود.»
سید امین قاسمی ابراز داشت: «در بحث آموزش‌های ویژه شاغلین صنایع‌دستی به علاقه‌مندان و تربیت افراد ماهر در رشته‌هایی که قابلیت تجاری‌سازی دارند همچون نخ‌ریسی سنتی پیشرفته و چرم‌دوزی، دوره‌های آموزشی عمومی کوتاه‌مدت و مقدماتی برای علاقه‌مندان در سطح استان برگزار می‌شود و همچنین دوره‌های پیشرفته آموزشی تولید در رشته‌های شاخص صنایع‌دستی استان نیز به‌منظور ارتقاء سطح کیفی تولیدات صنایع‌دستی برنامه‌ریزی‌شده است.»
شهرت جهانی صنایع‌دستی لرستان
انواع گلیم و ماشته، جاجیم، پارچه‌بافی، حرمی بافی، ورشوسازی و قلم‌زنی روی ورشو، آژیه دوزی و گیوه‌بافی، نمدمالی، البسه محلی لری و بختیاری (چوقابافی)، کلاه نمدی، ، زیورآلات سنتی محلی، گره چینی و منبت‌کاری، میناکاری، نقاشی و طلاکاری روی شیشه، چاقوسازی و ساخت انواع آلات موسیقی به‌ویژه کمانچه لری و… از مهم‌ترین هنرهای دستی استان لرستان محسوب می‌شوند که همگی از شهرت و منزلت جهانی برخوردارند و تولید آن در استان در زمره پرطرفدارترین مشاغل به شمار می‌رود.
ماهیت برتر، متمایز و خارق‌العاده محصولات هر صنعتگر و فواید صنایع‌دستی از ویژگی‌های متفاوتی ناشی می‌شود که می‌تواند زیبایی‌شناختی، سودگرایی، خلاقیت، وابستگی فرهنگی را به همراه داشته باشد. بنابراین صنایع‌دستی از نظر عملکردی، سنتی، مذهبی و اجتماعی مهم است. بخش صنایع‌دستی یک بخش پویا، قابل‌توجه و پربار است و برای بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه به‌عنوان یک کالای صادراتی در نظر گرفته می‌شود. امروزه، صنایع‌دستی در بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه، مهم‌ترین منبع نان‌آور و تأمین‌کننده اشتغال سودآور محسوب می‌شود. بعلاوه، این صنعت یکی از عوامل اصلی تولید سرانه ملی می‌باشد. به‌صراحت می‌توان گفت که در بسیاری از مناطق جهان، صنایع‌دستی به‌عنوان دومین بزرگ‌ترین صنعت اشتغال روستایی پس از کشاورزی شناخته‌شده است. افزون بر ۳۰ هزار صنعتگر و هنرمند در ۵۲ رشته درزمینه‌ی تولید انواع صنایع‌دستی فعالیت می‌کنند که برخی از تولیدات صنایع‌دستی استان ازجمله البسه محلی، گلیم و ماشته و تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی به کشورهایی چون آلمان، چین، ترکیه، ایتالیا، عراق، کویت، کانادا و سوئدصادر می‌شود.
صادرات ۱۱ میلیون دلاری صنایع‌دستی لرستان
در همین راستا معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان لرستان نیز اظهار کرد: «در سال گذشته، ۱۱ میلیون دلار تولیدات صنایع‌دستی استان به‌صورت تقریبی و چمدانی با آنالیز صورت گرفته در مبادی خروجی و ترانزیتی استان شامل انواع البسه محلی و گلیم و ماشته داری، تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی، مصنوعات چرمی دست‌ساز به کشورهای آلمان، ترکیه، روسیه، استرالیا، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و چین و ایتالیا، عراق، کویت، کانادا و سوئد
صادر شد.»
افشین باباحسینی میزان تولید انواع صنایع‌دستی در رشته‌های گلیم و ماشته، جاجیم، پارچه‌بافی، حرمی بافی، ورشوسازی و قلم‌زنی روی ورشو، آژیه دوزی و گیوه‌بافی، نمدمالی، البسه محلی لری و بختیاری (چوقا بافی)، کلاه نمدی، زیورآلات سنتی محلی، گره چینی و منبت‌کاری، میناکاری، نقاشی و طلاکاری روی شیشه، چاقوسازی و ساخت انواع آلات موسیقی به‌ویژه کمانچه لری و… در استان را به میزان ۲۰۰۰۰ مترمربع در دست بافته‌های و زیراندازهای سنتی و البسه محلی و ۱۵۰ تن در سایر محصولات در سال برآورد کرد و افزود: «این تولیدات، علاوه بر مصرف داخلی در استان، و صادرات چمدانی به خارج کشور به‌واسطه فروش در فروشگاه‌های داخلی و مراکز تفریحی و گردشگری و هتل‌ها از طریق تبلیغ در سایت‌های فروش و فضای مجازی به سراسر کشور نیز ارسال می‌شود.»
او به برگزاری ۳۹ دوره آموزشی در شهرها و روستاهای استان در حوزه دوره‌های تکمیلی صنایع‌دستی، تجاری‌سازی، بسته‌بندی، طراحی محصول، بازاریابی و صادرات اشاره کرد و گفت: «این دوره‌ها با اعتبار ۳میلیارد و ۵۲۰ میلیون ریال و با مشارکت ۱۶۲۳ نفر برگزار شد.»
باباحسینی با اشاره به پیشرفت فیزیکی ۷۵ درصدی بازارچه صنایع‌دستی خرم‌آباد، عنوان کرد: «این پروژه در ۱۵ غرفه و در زمینی به مساحت ۳۵۰۰ مترمربع احداث‌شده و تاکنون ۳۰ میلیارد ریال اعتبار به آن تخصیص‌یافته است.»
پرداخت ۲۷ میلیارد ریال تسهیلات به فعالان صنایع‌دستی لرستان
او در ادامه اظهار کرد: «در سال ۹۹، به میزان ۲۷ میلیارد ریال از طریق ابلاغ سهم استان در تسهیلات مناطق سیل‌زده و حمایتی از شیوع ویروس کرونا و اشتغال‌زایی ویژه مشاغل خانگی پشتیبان به ۲۸۲ نفر از فعالان این حوزه به بانک معرفی و تسهیلات خود را دریافت کردند.»
باباحسینی افزود: «اغلب دریافت‌کنندگان تسهیلات در رشته‌های گلیم‌بافی، ماشته بافی، مصنوعات چرمی دست‌ساز، قلم‌زنی و… بوده‌اند که با اخذ تسهیلات موردنظر برای ۱۸۰ کارگاه و ۲۸۲ نفر اشتغال ایجادشده است.»
معاون صنایع‌دستی لرستان گفت: «درمجموع در سال گذشته، صدور ۱۵۱۲ مجوز تولید انفرادی، پروانه تولید کارگاهی، کارت شناسایی صنعتگری و مجوز تأسیس کارگاهی و مجوز مشاغل خانگی انفرادی و پشتیبان حقیقی و حقوقی در رشته‌های گلیم‌بافی، نساجی سنتی، مصنوعات چرمی و تراش سنگ و قلم‌زنی و… برای ۲۱۰۷ نفر اشتغال ایجاد شد.»
باباحسینی با اشاره به راه‌اندازی آموزش‌های مهارتی در مراکز آموزش کمیته امداد و بهزیستی، مناطق تسهیلگری محروم حاشیه شهرها، زندان‌های سطح استان، مراکز صنایع‌دستی در روستاها، شرکت‌های تعاونی صنایع‌دستی، اظهار کرد: «تعداد ۲۷ مرکز نسبت به ارائه آموزش‌های تخصصی انواع رشته‌های صنایع‌دستی اقدام کرده‌اند که درمجموع برای ۹۵۰ نفر گواهینامه شرکت در دوره‌های مختلف در رشته‌های گلیم و ماشته، جاجیم، پارچه‌بافی، حرمی بافی، ورشوسازی و قلم‌زنی روی ورشو، آژیه دوزی و گیوه‌بافی، نمدمالی، البسه محلی لری و بختیاری (چوقا بافی)، کلاه نمدی، ، زیورآلات سنتی محلی، گره چینی و منبت‌کاری، میناکاری، نقاشی و طلاکاری روی شیشه، چاقوسازی و ساخت انواع آلات موسیقی به‌ویژه کمانچه لری و… صادر شد.»
صدور و تمدید ۱۷۲۱ مجوزهای مختلف صنایع‌دستی معاون صنایع‌دستی لرستان تشریح کرد: «درمجموع در سال گذشته، صدور ۱۵۱۲ مجوز تولید انفرادی، پروانه تولید کارگاهی، کارت شناسایی صنعتگری و مجوز تأسیس کارگاهی و مجوز مشاغل خانگی انفرادی و پشتیبان حقیقی و حقوقی در رشته‌های گلیم‌بافی، نساجی سنتی، مصنوعات چرمی و تراش سنگ و قلم‌زنی و… برای ۲۱۰۷ نفر اشتغال ایجاد شد.»
باباحسینی درباره صدور و تمدید بیمه صنعتگران صنایع‌دستی استان نیز اذعان داشت: «با توجه به‌عدم تخصیص بیمه تأمین اجتماعی در سال گذشته به دلیل تأمین نشدن سهم دولت در یارانه بیمه صنعتگران، تعداد ۳۱۴۵ نفر از صنعتگران به‌منظور استفاده از مزیت بیمه روستایی و عشایری معرفی‌شده‌اند که پس از پالایش فهرست ارسالی ۸۱۴ نفر مشمول شناسایی و بیمه روستایی و عشایری در حال انجام مراحل پایانی است»
او افزود: «در سال گذشته، تعداد دو رشته ورشوسازی و گره چینی سنتی در حوزه بازنده‌سازی معرفی شد که پس از برگزاری جلسات کارشناسی هر دو مصوب شدند که هر دو رشته هم‌اکنون در بروجرد در حال فعالیت هستند.»
باباحسینی در پایان عنوان کرد: «طی سال‌های گذشته رشته‌های سیاه‌چادربافی، چیت بافی، بوریابافی لرستان و فنون و مهارت ورشوسازی و ماشته بافی در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.»
نرگس سپه‌وند
