«فتح خرمشهر»؛تجلی وحدت و اراده ملت

به گزارش پایگاه خبری سنگ نوشته به نقل از همای سعادت آنلاین، تاریخ جنگ تحمیلی هشت ساله عراق علیه ایران سرشار از اتفاقات و حوادث متعددی است که لزوما بررسی هر کدام از آنها ضرورتی انکارناپذیر به ویژه برای نسل های جدید جامعه می باشد.
جنگی نابرابر با مشخصه طولانی ترین وپرهزینه ترین درگیری نظامی در تاریخ معاصر منطقه غرب آسیا که دو قدرت جهانی و هم پیمانان منطقه ای شان در دوران جنگ سرد در حمایت از یک طرف جنگ اتفاق نظر داشتند تا در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی ایران به دلیل ترس از اشاعه تفکر انقلاب اسلامی و متاثر از تصوری مبتنی بر ضعف مدیریت وتزلزل موجود در ساختار ارتش در آن شرایط انقلاب نوپا، با حمایت های همه جانبه خود از رژیم بعث عراق به راه انداختند تا به خیال خام خود مانع از صدور بینش الهی امام (ره) شده و زمینه های فروپاشی نه تنها انقلاب اسلامی را فراهم نمایند، بلکه بستر را برای تجزیه ایران که طرح آن سالها قبل از پیروزی انقلاب در سال ۱۹۶۷ توسط برنارد لوئیس، انگلیسی یهودی تبار(طراح تجزیه ایران) ارائه شده بود را فراهم نمایند.

دشمن بعثی نیز رسما اعلام کرد که به دلیل حقارتهای گذشته و تحمیل قرارداد ۱۹۵۵ الجزایر اینک در موضع قدرت قرار گرفته و تصمیم بر آن داشت تا در اندک زمانی فتح ایران را کلید بزند.در این بین اختلاف نظرها و عدم وحدت و یکپارچگی میان رهبران سیاسی احزاب داخلی که بر سر سهم خواهی از قدرت شکل گرفته، بی تاثیر نبود و در واقع خود محرکی بر اصرار دشمن بعثی برای حمله به خاک ایران تلقی می شد تا فرصت را مغتنم شمرده و جنگی هشت ساله علیه ایران تحمیل کند.جنگی که در آن ۳۶ کشور مستقمیا به حمایت نظامی و مالی از عراق پرداختند و رزمندگان ایران درخلال جنگ با مجاهدتهای جانانه خود توانستند از ۱۸ کشور به غیر از عراق اسیر جنگی به اسارت بگیرند. پاسخ به این سوال امری ضروری به نظر می رسد که به راستی چه چیزی باعث مقاومت همه جانبه رزمندگان در برابر آن اتحاد منطقه ای و بین المللی علیه رزمندگان ایران شد؟ و نیز اصلی ترین عامل بر هم زننده ی تصورات خام دشمن با وجود اختلاف های گسترده داخلی منبعث از سهم خواهی های موجود از انقلاب نوپای ایران توسط جریانهای فکری متعدد اعم از چپ و راست چه می توانست باشد؟
آن هم در شرایطی که در دو قرن گذشته کشور ایران هرگز نتوانسته بود طعم شیرینی دفاع از وطن را به ویژه در حکومتهای قاجار و پهلوی بچشد و همواره با هر تجاوزی از سوی دشمن یا تن به سرسپردگی می دادند و یا بخشهای از وطن تجزیه می شد و در نهایت شکست قطعی را می پذیرفت .آنچه مسلم است نیروی معنوی ایمان برگرفته از اصل اعتقاد و اعتمادملی به فرامین امام راحل نقش به سزایی در جوشش این مقاومت ملی داشته و این مهم از منظر بسیاری از تحلیلگران سیاسی و دفاعی بارها مورد تفقد و تایید قرار گرفته بود.بر اساس داده های موجود دراین جنگ که ۲۸۸۷ روز(۹۶ ماه) به طول انجامید، ۱۶۳ عملیات شامل ۱۹ عملیات بزرگ، ۱۹ عملیات متوسط و ۱۲۵ عملیات کوچک صورت پذیرفت که بدون تردید فتح الفتوح این عملیاتها و به واقع برجسته ترین آنها از حیث سیاسی و امنیتی عملیات بیت المقدس بود که منتج به آزادسازی خرمشهر در تاریخ سوم خرداد ۱۳۶۱ گردید. اهمیت این عملیات به گونه ای بود که تاثیر به سزایی در ابعاد مختلف داخلی ، منطقه ای و بین المللی بر جای گذاشت که هدف اصلی نگارنده در این مقاله بررسی این ابعاد می باشد.

اهمیت عملیات بیت المقدس در بعد داخلی؛
در ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که تمام استراتژیستها و فرماندهان نظامی قبل از شروع هر عملیاتی به تنظیم اهدافی پرداخته و سپس طرح عملیات خود را به یگانهای زیر مجموعه ابلاغ می کنند.در شرایطی که استراتژیکی ترین نقطه جنگ تحمیلی از نظر هر دو کشور خرمشهر بوده و اینک در تصرف نیروهای ارتش بعث قرار گرفته بود،طبیعی است که رزمندگان ایرانی برای بازپس گیری آن به طرح یک عملیات گسترده بپردازند.عملیاتی آفندی که جزء منحصربه فردترین عملیاتهای تاریخ ایران محسوب می شود. بنابراین عملیات غرورآفرین بیت المقدس نیز بر این اساس با هدف غلبه بر دشمن طرح ریزی شد که ابعاد داخلی ذیل را به همراه داشت.

۱-بازپس گیری و آزادسازی حدود ۵۴۰۰ کیلومتر از خاک ایران از جمله شهرهای خرمشهر، هویزه و پادگان حمید در استان خوزستان و خارج نمودن شهرهای اهواز ، حمیدیه و سوسنگرد از برد توپخانه ای عراق.مسئله آزادسازی خرمشهر به حدی دارای اهمیت بود که روزنامه تایمز مالی قبل از آن نوشته بود: خرمشهر کلید پیروزی جنگ است. این شهر تنها نشانه واقعی پیروزی عراق و مظهرمقاومت سرسختانه ایران به شمار می رود.در نتیجه این بازپس گیری برتری رزمی و تاکتیکی رزمندگان ایرانی به تثبیت رسید و مسیر جنگ تغییر یافت.

۲-انهدام نیروهای دشمن متجاوز: در شرایطی که زعم کارشناسان دفاعی و نظامی ، با توجه به حجم انبوهی از امکانات و استحکامات دشمن در منطقه بازپس گیری خرمشهر امکان پذیر نبود، نه تنها فتح صورت گرفت بلکه در این عملیات بیش از ۱۹ هزار نفر از نیروهای دشمن به اسارت گرفته شد و همچنین بالغ بر ۱۶ هزار تلفات داد که همین موضوع باعث برتری ایران در دور جدید مذاکرات در عرصه دیپلماسی شود. به علاوه بسیاری از تجهیزات و امکاناتشان شامل هواپیماها ، بالگردها،تانک و نفربرو…به غنیمت گرفته شد و خود عاملی شد برای اجرای عملیاتهای دیگر در جبهه های دیگر جنگ.

۳-وحدت و یکپارچگی رزمندگان ایران اعم از ارتش، سپاه و بسیج: این عملیات آفندی که در ۲۶ روز ادامه داشت از جهت چگونگی مدیریت نیروی انسانی،رعایت اصل وحدت فرماندهی، به کارگیری و بهره گیری از تجهیزات مختلف رزمی، لجستیکی-آمادی و پشتیبانی(ساخت پلها، نقل و انتقالات ، تصویربرداری از مواضع دشمن توسط نیروی هوایی ارتش و…)، همچنین اتحاد و هماهنگی بین نیروهای مسلح ایران اعم از ارتش، سپاه و بسیج مردمی بسیار حائز اهمیت بوده به نحوی که با اجرای موفقیت آمیز آن قدرت نظامی ایران به نمایش گذاشته شد. آن هم در شرایطی که میزان بهره گیری از قوای انسانی و تجهیزات ایران یک سوم حجم نیرو و تجهیزات دشمن بود و همین امر حیرت کارشناسان نظامی و سیاسی را به همراه داشت.

۴-اعلام خبر پیروزی و موفقیت عملیات آزادسازی خرمشهر ضمن تضعیف روحیه قوای دشمن در جبهه های مختلف، منجر به ایجاد شور و شعف ملی و بازگشت امید در ایران اسلامی شد. به گونه ای که مردم با اهدا گل و شیرینی در سطح شهرهای مختلف این پیروزی را جشن گرفتند و این موضوع در بخش عملیات روانی داخلی بسیار اثرگذار بود و تفوق و وفاداری ملی را به همراه داشت و از طرفی باعث گردید تا هویت ملی و مذهبی ایرانیان برای دفاع از خاک وطن پررنگتر از قبل شود.

۵-ارتقاء جایگاه نظام اسلامی در نزد افکار عمومی و تثبیت وحدت ملت با نظام: در شرایطی که همچنان جریانها و طیفهای سیاسی داخلی و خارجی در صدد تضعیف موقعیت نظام اسلامی بودند و ادامه جنگ را به صلاح ایران نمی دانستند و حتی تصور آزادسازی این بخش از کشور را نداشتند و کماکان در پی جریان سازیهای سیاسی بر علیه نظام بودند، با این پیروزی غرورآفرین حجم عظیمی از تلاشهای آنان(به ویژه جریان غربگرا) هدر رفته و مخالفتهای عمومی داخل بر علیه دسیسه های آنان شکل گرفت و از طرفی جایگاه نظام اسلامی نه تنها در نزد افکار عمومی با این دستاورد بزرگ ارتقاء یافت و منجر به تثبیت و تقویت وحدت بین ملت و نظام به عنوان یک راهبرد کلان در مباحث جامعه شناسی سیاسی شد، بلکه در سطح منطقه ای و حتی بین المللی نیز پرستیژ سیاسی نظام تقویت یافت.

اهمیت عملیات در بعد منطقه ای:

از آنجایی که دشمنان و رقبای منطقه ای به حمله عراق علیه ایران دلخوش کرده بودند تا از آن طریق زمینه های تضعیف نظام سیاسی جدید حاکم در ایران را فراهم نمایند، اما با بازپس گیری خرمشهر و اجرای عملیات بیت المقدس در سطح وسیعی به مساحت ۵۴۰۰ کیلومترمربع(وسعتی معادل حاصل خیزترین و حساسترین مناطق رژیم صهیونیستی)نظام و انقلاب جانی تازه گرفت.دشمن بعثی که به مدت ۱۹ ماه خرمشهر را در تصرف خود قرار داده بود و موقعیت خود.