اگرچه در دنیای معاصر با مدیریت نوین و روزآمد در سطح کشورهای توسعه‌یافته، تلفات انسانی و بی‌خانمان شدن ناشی از حوادث سیل به این شکل معنا ندارد اما باید پذیرفت نگاه علمی و اجتماعی در جامعه ایران به‌ویژه مدیران نهادینه نشده و یا حداقل در بخش‌هایی از مصائب جمعی نگاه اجتماعی وجود ندارد؛
بهنام فروتن نیا*- اگرچه در دنیای معاصر با مدیریت نوین و روزآمد در سطح کشورهای توسعه‌یافته، تلفات انسانی و بی‌خانمان شدن ناشی از حوادث سیل به این شکل معنا ندارد اما باید پذیرفت نگاه علمی و اجتماعی در جامعه ایران به‌ویژه مدیران نهادینه نشده و یا حداقل در بخش‌هایی از مصائب جمعی نگاه اجتماعی وجود ندارد؛ پیامدهای اجتماعی ناشی از حوادث طبیعی و انسان ساخت امروز به‌عنوان یک مسئله موردمطالعه دانشمندان علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی قرار گرفته است.
سیل خروشان لرستان با بارش‌های ممتد باران در شب ۱۱فروردین محقق شد و ساعت ۸ صبح با طغیان رودخانه خسارت‌های فروانی به زیرساخت‌های عمرانی ،اقتصادی وارد نمود لرستان، پل‌دختر، معمولان را کانون توجه رسانه‌های ارتباط‌جمعی قرارداد .در غیاب یک برنامه علمی و مدون نزد مدیران ارشد استان و حتی کشور فرصتی که امروز ه در جهان از آن برای آبادانی و تولید محصولات کشاورزی استفاده می‌شود تبدیل به یک تهدید و بحران شده است . بدون شک توجه به مدل‌های علمی بحران و چرخه مصائب اجتماعی ، بکار گیری دقیق اصول فنی می‌توانست از شدت آسیب‌ها بکاهد کارشناسان مباحث اجتماعی مرحله پیش‌بینی را حائز اهمیت دانسته نکته‌ای که قبل از وقوع حوادث طبیعی چون سیل ،در لرستان پیش‌بینی شد و اطلاع‌رسانی مناسبی انجام گرفت اما هیچ‌گاه استراتژی مناسب و نقشه خطرپذیری ،تهیه لوازم و ابزار مناسب در مکان های پرخطر و نقاط مختلف تدوین نشد . جلسات متعدد و طولانی سبب فرسودگی مدیران شد و قدرت تصمیم‌گیری آنان را تحت شعاع قرارداد. تکیه‌بر دانش مدیرانی که حتی در آخرین جلسه ستاد بحران به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور نتوانستد گزارش مناسبی بیان کنند نشان از ناتوانی برخی مدیران در حوزه تخصصی بود .
جلسه‌ای که ماحصل آن با یک نامه می‌توانست انجام شود . چندین ساعت روی آنتن سیمای لرستان و شبکه خبر بود !
مدیرانی که مطالبات انباشته دراز مدت را می‌خواستند از جیب معاون اول بکشند!! غافل از اینکه بودجه سال ۹۸ تصویب و به تائید شورای نگهبان رسیده بود .آن‌هم در مقابل کسی که به گفته خودش توانایی عوض کردن منشی خودرا در این دولت ندارد ؟
سیل آمد و ویران کرد! قصه امداد و نجات به همت جوانان و مردم پل‌دختر به زیبایی تعبیر شد آنجا که همه‌ی اطلاع‌رسانی مدیریت استان از پل‌دختر به یک جمله خلاصه می‌شد ((همه ارتباطات به شهرستان پل‌دختر قطع شد ، خطوط تلفن همراه ،تلفن ثابت و راه‌ها))آب و برق قطع است ؟
آیا پیش‌بینی یک تلفن ماهواره‌ای یا دکل سیار مخابراتی در مدت‌زمان سیل سهمگین تاکنون در پل‌دختر برای مدیران ارشد استان کار دشواری بود ؟
آیا راه دهلیج که باافتخار در شبکه‌های سراسری بیان شد : یک جاده دسترسی ایجاد شد! کشف جدیدی در نقشه جغرافیایی لرستان بود؟ یا حداقل یک قدمت بالاتر از ۶۰ سال داشت عدم اجحاف مدیران به نقشه جغرافیایی و پدافند غیرعامل کاملاً مشهود می‌شود.
حالا لرستان مانده با حجم انبوهی از خرابی ها که حتی بیان عدد و رقم خسارات فقط گمانه زنی و پیش بینی است
اکنون آزمون سخت تری پیش روی مدیرا ن است و آن تدوین برنامه زمانبندی کارشناسی و علمی است که الان هم در حال غفلت هستند پروسه امداد و نجات طولانی شده و بازهم مدیران و مجموعه ستاد در گیر فعالیت های حاشیه ایی شده اند. رها سازی و عادی سازی امداد باید سریعا به اتمام برسد و مرحله بازسازی و توانبخشی فعالیت خود را با عقلانیت و معقوله ایی به نام تقسیم کار با مدیریت واحد آغاز شود.
بدون شک نوشته فوق قصد نادیده گرفتن تلاش های شبانه روزی همه مسئولین استان را نداشته و اعتقاد دارد همه مسئولین بالاتر از توان خود وقت گذاری و پای کار هستند اما چه باید کرد که توانایی و قدرت مدیریت به همین اندازه است.
*بهنام فروتن نیا
کارشناس ارشد علوم اجتماعی
