آسیب های اجتماعی به دسته ایی از نابسامانی ها و ناهنجاری های رفتاری افراد یک جامعه چه به صورت فردی و یا جمعی اطلاق می شوند که ریشه در بی نظمی ها، کژکارکردی های پدیده های اجتماعی وپیامدهای نامطلوب آنها دارد. این آسیب ها غالبا باعث رنجش روانی، جسمی و مادی اقشار خاص و آسیب پذیر جامعه می شوند.
پایگاه خبری سنگ نوشته،یادداشت- از جمله آسیب های اجتماعی گسترش یافته در جامعه : اعتیاد، خودکشی، طلاق، خشونت، روسپیگری، کودکان کار، کودک آزاری و… می باشد. در بروز این آسیب ها عوامل بسیاری دخیل هستند که مهم ترین آنها نابرابری های اقتصادی و اجتماعی، رشد صنعت و تکنولوژی، عدم آگاهی و بینش صحیح افراد جامعه در خصوص آسیب های اجتماعی و … می باشند.
در سالهای اخیر شاهد وقوع انواع آسیب های اجتماعی هستیم که هر از گاهی انتشار برخی از این آسیب ها در فضای مجازی حساسیت های بسیاری را در پی داشته است. وقوع این آسیب ها متخص به شهر یا استان خاصی نمی باشد و هرچقدر که زمان می گذرد پیامدهای بسیار منفی این آسیب ها بر روی جامعه ما آشکارتر می شود. متاسفانه استان لرستان به ویژه شهر خرم آباد هم از این امر مستثنا نمی باشد و چند سالی می باشد که با چالش آسیب های اجتماعی به ویژه در مناطق حاشیه نشین مواجه است. در گذشته بیشترین نرخ آسیب های اجتماعی در چند محله مشخص در شهر خرم آباد وجود داشت به طوری که آسیب های اجتماعی در این محلات مشخص بودند به عنوان مثال در محله اسدآبادی بحث فروش مواد مخدر و اعتیاد در محله گل سفید خانه های تیمی و خشونت و در کوی علی آباد هم فروش مواد مخدر و اعتیاد مطرح بود اما اکنون چه شده است که آسیب های اجتماعی گریبان گیر دیگر محلات هم شده است و اکنون شهر خرم آباد دارای ۱۵ محله حاشیه نشین می باشد که هر کدام از این محلات خود یک پایلوت از آسیب های اجتماعی خاصی هستند؟ چرا با وجود فعالیت گروه های متفاوت نه تنها تغییر مثبتی در محلات صورت نگرفته است بلکه دیگر محلات هم درگیر این آسیب ها شده اند؟ برای کنترل، پیشگیری و درمان آسیب های اجتماعی نیازمند یک تیم تخصصی فعال در این حوزه هستیم تیم هایی که با حضور در مناطق و بررسی آسیب ها بتوانند راه کارهای اثرگذاری ارائه دهند.
خوشبختانه حدود سه سال است دفاتر تسهیلگری که دارای نیروی های متخصص در حوزه اجتماعی، اقتصادی، مددکاری، حقوقی و شهرسازی است و زیر نظر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری لرستان اداره می شوند با فعالیت در مناطق حاشیه نشین در بحث آسیب های اجتماعی گام های موثری برداشته اند. از مهم ترین و اساسی ترین کارگروه های این دفاتر کارگروه اجتماعی می باشد این گروه ۸ نفر عضو دارد که هر کدام در یک محله مشغول به کار می باشند. هر کدام از این کارشناسان با حضور مستمر در محله و ارتباط با اهالی محله به بررسی و شناسایی آسیب های اجتماعی در محلات مورد هدف می پردازند و به جرأت می توان گفت که اعضای این گروه با گردآوری آمار و ارقام مربوط به آسیب ها اطلاعات کاملی در حوزه آسیب های اجتماعی در محلات کم برخوردار دارند.
دفاتر تسهیلگری با رویکردی اجتماع محور به دنبال توسعه اجتماعی محلات کمتربرخوردار است که افزایش حق مشارکت مردم، یاری رسانی به گروه های اجتماعی و استفاده از فناوری های توانمندساز از اهم نقش این دفاتر است.
از جمله اهداف کارگروه اجتماعی دفاتر تسهیلگری استان لرستان
بررسی ویژگی های فرهنگی و اجتماعی محلات مورد هدف
بررسی و شناسایی آسیب های اجتماعی محلات مورد هدف
ارتباط با نهادهای دولتی و غیر دولتی در جهت کنترل و پیشگیری از آسیب های اجتماعی در محلات مورد هدف
شناسایی گروه های آسیب دیده و کمک در جهت درمان آنها
ارتباط با اجتماع محلی در جهت تقویت روحیه جمع گرایی در راستای حل مشکلات محله
در نهایت می توان گفت: کارگروه اجتماعی دفاتر تسهیلگری استان لرستان یک ظرفیت بسیار عالی در بحث کنترل و پیشگیری از آسیب های اجتماعی ست که اگر نهادهای مربوطه در حوزه آسیب های اجتماعی از ظرفیت این کارگروه استفاده کنند می توان گام بلندی در بحث کنترل و پیشگیری از آسیب های اجتماعی در استان برداشت.
زهرا کمالی
کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی