تاب‌آوری جوامع در مقابله با ریسکها وبحرانها بستگی به ظرفیت سازی، تنوع مهارت ها، ایجاد منابع گوناگون درآمدی و افزایش انواع سرمایه‌ها دارد.
پایگاه خبری سنگ نوشته، مصاحبه، نرگس سپه وند- امروزه جوامع از جمله کشور ما به علل گوناگون مبتلا به انواع ریسکها و بحرانهای طبیعی وانسان ساختی اند که مقابله با آنها نیازمند تدابیر و سیاست‌گذاری جامع و برنامه ریزی های دقیق مشارکتی و جامعه محور است تا بتوانند ضمن مقابله با بحرانهای موجود تغییرات مطلوب را در ابعاد مختلف زندگی خود بوجود آورده و سطح تاب آوری خود را افزایش دهند. اساسا جوامعی تاب‌آورند که همبستگی، مشارکت، آمادگی، تنوع منابع، آموزش پویا وسرمایه اجتماعی در آنها به میزان بالا وجود داشته باشد.بنابراین هرگونه برنامه ریزی معتبر واجرای طرح های موفقیت آمیز در جامعه نیازمند شناخت وتحلیل دقیق وعمیق وضع موجود است.
-
در همین راستا محمود مرادی مدیر عامل موسسه کوشا سبز ارکان پایدار ( کوپا ) و مدیر پروژه ظرفیت سازی و کارآفرینی در جوامع محلی لرستان در مقابله با تاثیرات کرونا در مصاحبه با خبرنگار ما از اجرای این پروژه در روستاهای چم‌تکله از توابع شهرستان سلسله استان لرستان خبر داد.
اهداف اصلی پروژه
در این باره محمود مرادی بیان داشت: برای اولین بار این پروژه بین المللی در استان لرستان اجرا میشود و هدف ما از اجرای این پروژه بدین شرح است:
۱- شناسایی ظرفیت‌ها و استعدادهای انسانی و طبیعی منطقه
۲- آموزش و کمک به افزایش تنوع منابع تولید درآمدهای غیر زراعی با تاکید بر ظرفیتهای محلی و توان محیطی
۳- خود اتکایی جامعه از طریق تشکیل صندوق‌های خرد روستایی
۴- کمک به ایجاد انگیزه و مسئولیت‌پذیری در حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی در میان مردم
۵ – کاهش تاثیرات اقتصادی اجتماعی کرونا در جامعه از طریق رونق کسب و کارهای محلی
وی در ادامه گفت: بسیاری از روستاییان به دامداری و کشت دیم مشغولند. همچنین این روستا ها در منطقه حفاظت شده سفید کوه قرار دارند که این مناطق از لحاظ تنوع جانوری و گیاهی و ذخایر ژنتیکی بسیار مهم اند.. بنابراین با هدف تنوع بخشی به منابع درآمدی با استفاده از ظرفیتهای محلی و توان محیطی برای اجرای این پروژه و رونق کسب و کارها در روستای چم‌تکله مصمم شدیم.
مرادی که سابقه طولانی در پروژه های مشارکتی بویژه در جوامع محلی را دارد بیان داشت: در این پروژه علاوه بر تیم اجرایی موسسات بخش خصوصی از جمله شرکت تعاونی آذین گلیم خایدالو به سرپرستی سرکار خانم سمیرا حسنوند، شرکت تعاونی سلسله زرین زعفران به سرپرستی مهندس فرج الهی و با حمایت دفتر تسهیلات محیط زیست جهانی سازمان ملل متحد در تهران مشارکت دارند
مرادی از هماهنگی و همکاری مسئولین دولتی بویژه استانداری لرستان ، فرمانداری شهرستان سلسله، اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان و اداره کل منابع طبیعی استان تشکر کرد
اصل پروژه مبتنی بر شفافیت ، صداقت و رعایت انصاف است تا مشارکت مردم و پایداری پروژه تضمین گردد
مدیر پروژه ظرفیت سازی و کارآفرینی چم تکله اظهار کرد: این پروژه در ۵ بخش اصلی از ابتدای اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ در روستای چم‌تکله از توابع شهرستان سلسله آغاز شد.
محمود مرادی تاکید کرد: اصل این پروژه مبتنی بر همکاری مردم است و اعتقاد داریم که همه انسانها چیزی برای ارائه کردن دارند از همین رو ما بر داشته های مردم تاکید داریم . هیچ پروژه ای بدون همکاری مردم منطقه به سرانجام نمی‌رسد و البته کارگزاران پروژه نیز وظیفه دارند اصل انصاف و عدالت را سرلوحه کار خویش قرار دهند.تبعیض در جوامع محلی مردم را دلسرد می‌کند لذا باید به گونه‌ای عمل کرد که در مردم در آن نقشی ایفا و از مواهب آن بهره مند شوند.
راه‌اندازی کارگاه گلیم فرش بافی در روستای چم‌تکله
وی ابراز داشت: گام اول در پروژه رونق کسب و کارها در جوامع محلی لرستان مربوط به راه‌اندازی کارگاه گلیم‌بافی بود. در بخش نخست از این پروژه زنان داوطلب روستا به منظور آموزش گلیم‌بافی ثبت نام کردند و یک سالن جهت کارگاه آموزشی سه ماهه اجاره شد. کارآموزان به مدت سه ماه و معادل ۸۰ ساعت آموزش دیدند و سه ماه نیز برای ارتقای کیفیت تولیدات تحت نظارت مربی قرار دارند سپس گواهینامه معتبر دریافت می‌کنند.
در اینجا جا دارد از شرکت تعاونی آذین گلیم خایدالو نیز تشکر ویژه داشته باشیم که تضمین خرید تولیدات روستاییان را عهده دار شد و نیز از میراث فرهنگی، سازمان صمت و وزارت بارزگانی در توسعه و بازاریابی این پروژه مشارکت کنند.
کشت زعفران در روستای چم‌تکله
محمود مرادی گفت: از دیگر فعالیتهای پروژه ما در جوامع محلی لرستان مربوط به کشت زعفران است.
باتوجه به کاهش بارشها و ضرورت تغییر الگوی کشت این نوع کشت برای روستاییان چم‌تکله بصرفه است و نیز خاک روستای چم‌تکله به خوبی مساعد کشت زعفران است. با توجه به بیکاری در روستا و این مهم‌که کشت زعفران چندین برابر غلات سودآوری دارد و در تثبیت خاک نیز موثر است میتواند الگوی خوبی برای ترویج آن باشد
روستاییان عزیز هم استقبال خوبی از این پروژه داشتند چون خرید آن از طریق همکاری خوب شرکت سلسله زرین زعفران محصول تضمین خواهد شد.که جا دارد از همین رسانه از وی تشکر کنم از طرفی کشت زعفران در فصلی برداشت میشود که اوقات بیکاری کشاورزان است لذا به نحو احسن از این فرصت برای اشتغالزایی بهره خواهند برد.
تشکیل صندوق خرد روستایی
مدیر پروژه در ادامه بیان داشت: تشکیل صندوق خرد روستایی جهت خوداتکایی و مشارکت و انسجام توسط روستاییان تشکیل شده است که در اینده نقش مهمی در توسعه روستا خواهد داشت. سرمایه این صندوق توسط خود روستاییان چم‌تکله تامین و مدیریت خواهد شد.
کارگاه پرورش قارچ خوراکی
مدیرپروژه گفت: فعالیت دیگر ما راه‌اندازی یک کارگاه پرورش قارچ خوراکی است.
در این قسمت از پروژه، مرکز پرورش قارچ دکمه‌ای در یک سالن ۱۰۰ متری با مشارکت افراد محل در دستور کار قرار دارد که از ابتدای مهر ما راه اندازی آن آغاز خواهد شد.
آموزش حفاظت از محیط زیست به جوامع محلی و دانش آموزان مدارس
از دیگر فعالیتهای این پروژه آموزش و ایجاد حساسیت نسبت به محیط زیست و منابع طبیعی است . از آنجا که بین معیشت مردم و منابع طبیعی منطقه رابطه ای تنگاتنگ وجود دارد و منطقه تکیه گاه اصلی معیشت مردم است پایداری منابع طبیعی پایداری معیشت را رقم میزند بنابر این آگاه سازی و حساس سازی جامعه نسبت به حفظ منابع نکته کلیدی در پروژه ماست.
احیای مراتع جنگلکاری در منطقه
محمود مرادی ادامه داد: در گام پنجم از این پروژه در زمینه فعالیت در حوزه محیط زیست روستای چم‌تکله متمرکز شدیم زیرا به علت وقوع سیلاب و چرای بیش از حد دام‌ها در مراتع این نقطه و نیز سایر نقاط استان، خاک فرسایش پیدا کرده و تضعیف شده است. لذا پروژه جنگلکاری ما در آبان ماه ۱۴۰۱ در سطح ۱۲ هکتار از اراضی این روستا اجرا خواهد شد.
مرادی تشریح کرد: همچنین کشت درختانی که با شرایط روستای چم‌تکله سازگار هستند و در برابر تنش‌های آبی مقاوم باشند، مورد توجه ما هستند و جا دارد در همین‌جا از زحمات و هماهنگی و همکاری اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان تقدیر و تشکر کنیم.
روستاییان خواهان صداقت و عدالت هستند
محمود مرادی در پایان اضافه کرد: برای عزیزان کارآفرین و متولیان اجرای طرح‌های کارگاهی و صنایع‌دستی نیز توصیه‌ای داریم که شفافیت کاری داشته باشند و مهارت خوب گوش دادن به گفته‌های مردم روستا، بردباری و نیز رعایت اصل صداقت و عدالت در برخورد با آنان بسیار حائز اهمیت است زیرا تا شرح درد و مشکلات این عزیزان را نشونیم هرگز نمی‌توانیم آنان را به سمت خودباوری و کارآفرینی سوق دهیم.
موقعیت جغرافیایی وطبیعی چم‌تکله
گفتنی است: کلمه چم تکله از دو قسمت «چم» و«تکله» تشکیل شده است.چم در زبان لری ولکی به معنای خم وپیچ رودخانه است.یعنی جایی که رودخانه به یک سمت خم می شود.وتکله واژه ای ترکی است که نام حاکم منطقه در دوره صفویه بوده که بقایای یک قلعه سنگی کوچک نیز از آن به جای مانده است.
روستاهای چم تکله بالا وچم تکله پایین در ۳۳ درجه و۴۴دقیقه و ۲۹ثانیه عرض شمالی و۴۸درجه و۵ دقیقه و۲۳ثانیه طول شرقی حوزه شهرستان سلسله استان لرستان در فاصله ۵۵ کیلومتری شمال خرم آباد در منطقه حفاظت شده سفیدکوه در عمق جنگل های بلوط در ساحل چپ و راست رودخانه کشکان که از دامنه های جنوبی کوه های گرین الشتر ورودخانه کاکا رضا سرچشمه می‌گیرند واقع شده اند.
اوضاع اجتماعی- اقتصادی منطقه
دو روستای مذکور با جمعیتی حدود ۳۵۰نفر در منطقه بستام حوزه شهرستان سلسله و در منطقه حفاظت شده سفید کوه واقع شده اند.این روستاها از نوع روستاهای جنگلی کوهستانی اند.مراودات ومبادلات آنها با شهر های الشتر و غالبا با خرم آباد است.در سیلاب های فروردین سال ۹۸ پل ارتباطی و غسالخانه روستا و همچنین ۶روستا ویران گردید واراضی ساحلی در زیر لایه های شن وماسه مدفون شدند.در چند سال اخیر به دلیل سیل،خشکسالی وپیامد های کرونا که موجب از دست رفتن کسب وکارهای شهری شده و بازگشت برخی روستاییان مهاجر را به دنبال داشته است.محیط زیست منطقه تحت فشار وتخریب قرار گرفته است.
از نظر اقتصادی اساس معیشت مردم دامداری ،زراعت دیم تشکیل می‌دهد.البته منطقه اراضی قابل توجهی ندارد.زراعت آنها اکثرا دیمکاری وکشت در لابلای درختان جنگلی است.اگرچه رودخانه کشکان از وسط دو روستا می‌گذرد اما به علت اختلاف سطح بستر رودخانه با اراضی نمی تواند به صورت طبیعی نقشی در کشاورزی ایفا کند اما روستاییانی که دارای اراضی ساحلی می‌باشند با استفاده از پمپاژ موتوری توانسته اند، قطعات کوچکی را به باغ وصیفی کاری اختصاص دهند.
مشکل اصلی روستا بیکاری و عدم پوشش شبکه اینترنت است
مدیر پروژه رونق کسب و کارها در جوامع محلی در ادامه تاکید کرد: بزرگترین مشکل روستاییان عزیز ما بیکاری است و نیازمند اجرای طرح‌های اشتغال‌محور و کارآفرینی با توجه به ظرفیتهای محلی و توان محیطی هستندو با توجه به نقش موثر بازاریابی و تبلیغات در تضمین فروش محصولات وجود شبکه اینترنت برای آنان ضروری است که متاسفانه هنوز از پوشش اینترنت برخودار نیستند و انشالله شرکت مخابرات منطقه لرستان به این مهم توجه بیشتری داشته باشد.
گفتگو: نرگس سپه وند
