نقش شهروند در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی

نرگس سپه وند- اما آیا این شخص فقط به خودش ظلم می کند یا کلیت جامعه!؟ ازکجا مواد مخدر تهیه می کند؟ چرا به دامان اعتیاد پناه آورده است؟ آیا در آلوده کردن بقیه افراد هم نقش دارد یا خیر؟‌ آیا افراد معتاد مسبب آسیبهای اجتماعی نیستند؟یا آنها از روز اول معتاد بودند یا تحت تاثیر مشکلات، دوستان ناباب و مشکلات روحی و مالی به دامان اعتیاد پناه بردند!؟ طبق نظر کارشناسان اعتیاد، ۵۰ درصد طلاقها، ۶۵ درصد سایر آسیبهای اجتماعی و حتی درصدی از آمار سرقتها، ناشی از اعتیاد و مصرف مواد مخدر می باشد.زمانی که ۶۵ درصد آسیبهای اجتماعی در جامعه کنونی ایران ما ناشی از اعتیاد است نمی توان به شخص معتاد و مساله اعتیاد به عنوان امری فردی نگاه کرد. اعتیاد در کمین همه اقشار جامعه است و هر خانواده ای با مطالعه و آگاهی باید در مقابله با آن هوشیار باشد که این مهم مستلزم تغییر دیدگاه است. فلانی تریاک مصرف می کند و دیگری شیشه و…. حرفهای کلیشه ای ست و شاید هم عادی شده و در عبارت به “خودش بد میکنه” خاتمه می یابد اما این شخص فقط خودش را نمی سوزاند بلکه به افزایش آسیبهای اجتماعی نیز دامن می زند. متاسفانه در کشور ما هنوز فرد معتاد را در فقط در مصرف سنتی مواد مخدر تعریف می کنند.
اعتیاد به گوشی، بازیهای رایانه ای،اعتیاد به خرید، اعتیاد جنسی و…… همه از انواع وابستگی های مخرب و مضر برای فرد و اجتماع است. آیا زمان آن نرسیده جوان و خانواده ها با نگاهی نو به مقابه با مسبب آسیبهای اجتماعی بپردازند.
همه می دانیم اکثر افراد معتاد در مناطق حاشیه نشین زندگی می کنند و بارها شاهد صحنه زشت و دلخراش یک مرد یا زن ژولیده هستیم که سر در سطل آشغال کنار خیابان فرو می برد. شخصی که مادر یا پدر خانواده ای ست و روزگاری کرامت انسانی درخوری داشته است و حالا به چهره شهر چنگ می کشد.
آیا این خطر در کمین مابقی خانواده ها نیست؟ چگونه باید از شر این بلای خانمانسوز ایمن گشت؟!
آیا فقط دولت و دستگاه های متولی وظیفه دارند آنها را مجازات یا درمان کنند؟ توانمند کنند!؟ چرا بارها ترک می کنند و دوباره به نقطه اول باز می گردند! آسیبهای جامعه که ناشی از همین معضل محرز است را چگونه باید کاهش داد! اگر اعتیاد ریشه کن شود طبیعتا آسیبهای اجتماعی هم کمتر خواهند شد اما آیا مساله شدنی ست!؟
به گفته اکثر کارشناسان مصرف قلیان نقطه آغاز گرایش به اعتیاد و دیگر انواع مواد مخدر است اما هر روز قلیانهای رنگارنگ شیشه ای کنار جداول پارکها و سفره خانه ها بیشتر می شوند. در چاپهای پیشین نیز تحت عنوان “شیشه ای جادویی یا بوسه بر سرطان” مفصل به مساله قلیان پرداختیم و بازخورد آن اعتراض قلیان سراها و قهوه خانه های سطح شهر بود:
– مجوز داریم!
– اگر مردم اینجا قلیان نکشند، می روند جای دیگری شیشه می کشند!
– خب مشتری دارد.یعنی قلیانها را بشکنیم برویم دزدی کنیم!
باز هم رد اقتصاد بیمار لرستان هویدا می شود. مامن شروع اعتیاد بخاطر بیکاری و ضعف درآمد مثل قارچ در سطح شهر و جاده های سرسبز لرستان تکثیر پیدا می کند!
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر اعلام کرد: وظیفه ای در خصوص مبارزه با قلیان ندارد زیرا جزو ردیف وظایف ستاد تعریف نشده است اما تصریح کرد: نقطه استارت اعتیاد مصرف قلیان و سیگار است!
می رسیم به دانشگاه علوم‌پزشکی و معاونت بهداشتی که پاسخ مشخصی ندادند.البته نیروی انتظامی هم چند بار در طول سال به صورت نمادین قلیانها را در سطح پارکها شکستند و بردند اما در هیچ قهوه خانه با قلیان سرایی تخته نشد!
و مردم هم هرگز قلیان را زشت ندیدند و گاه به عنوان یک ژست روشنفکری در دست مرد و زن، خودنمایی می کند. حالا نقطه آغاز را رها کردیم. مردم پیوسته گلایه دارند از بی کفایتی و انفعال جوانها، جولان آسیبهای اجتماعی و مشکلات و… حال ببینیم مسوولین چه می گویند؟!
زنانه شدن اعتیاد و کاهش سن اعتیاد
چندی پیش دبیر شورای هماهنگی مواد مخدر استان در جلسه ای که در شهرستان پلدختر برگزار شد، گفت: جهت مقابله با اعتیاد نیازمند بکارگیری نگاهی نوع و متفاوت هستیم زیرا متاسفانه درسطح خیابان‌ها دسترسی آسان به مواد مخدر مشاهده می‌شود و باید در رابطه با موضوعاتی مانند تغییر جنسیت و زنانه شدن اعتیاد و کاهش سن اعتیاد تلاش مضاعفی انجام شود.
پیرو همین سخن مبرهن است دنیا نگاهش را به مبارزه با اعتیاد تغییر داده است و مثل گذشته نگاه صرفاً مقابله‌ای به مبارزه با اعتیاد ندارد بلکه در تدابیر خود مبارزه، کنترل و مدیریت را جایگزین قرار داده است که ما نیز باید خودمان به سمت کنترل و مدیریت این بحران برویم و هم مردم را به به این سمت سوق دهیم. از طرفی باید تدابیر و اقدامات فرهنگی و پیشگیری زمینه را برای توانمندسازی افراد سالم و پاک جامعه که اکثریت جامعه را شکل می‌دهند، فراهم کنیم.
شهرداری‌ها باید نقاط آسیب پذیر شهر را شناسایی کنند
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار نیز در یکی از جلسات شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر اظهار داشت: در راستای مبارزه با معضل اعتیاد، شهرداری‌ها باید نقاط آسیب پذیر را شناسایی و با استفاده از توانایی دستگاه‌های متولی نسبت به افزایش خانه‌های فرهنگی اقدام کنند.
محمود ثمینی با اشاره به اینکه استکبار جهانی و سرویس‌های جاسوسی بیگانه در ورود سوداگران مرگ و پمپاژ مواد مخدر به ایران کمک می‌کنند، بیان کرد: آنان از هر روشی می‌خواهند جوانان و نسل‌های آینده مملکت را هدف قرار دهند تا باعث بی‌رغبتی مردم در مبارزه با استکبار شوند، بنابراین باید جبهه‌های مختلفی برای جلوگیری از این هدف دشمنان ایجاد کنیم.
وی افزود مبارزه با مواد مخدر در کشور ما یک اصل است بدین منظور شهدای بسیاری را در این راه تقدیم شده و مبارزه با شدت بیشتری نسبت به گذشته با ورود دستگاه‌های امنیتی سپاه و نیروهای نظامی ایران ادامه دارد.
ثمینی با تاکید بر اینکه باید پیشگیری کرد و با اقدامات فرهنگی تلاش کنیم تا خریداران مواد مخدر را کاهش دهیم، تصریح کرد: در بحث درمان تلاش ها و هزینه‌های زیادی شده است، اما با پیشگیری و اقدامات لازم در زمینه‌های فرهنگی به مراتب کم هزینه‌تر از ترک و درمان معتادین و متجاهرین است.
وی ادامه داد: آگاهی، اطلاع رسانی، ممارست و آموزش از خطرات و معضلات مواد مخدر به خانواده‌ها و محافل فرهنگی دانشجویی و دانش‌آموزی از طریق دستگاه‌ها و صدا و سیما باید تلاش خود را مضاعف کنیم.
افزایش خانه های فرهنگی در مبارزه با اعتیاد کارساز است
معاون سیاسی استاندار افزود: در این راستا شهرداری‌ها باید نقاط آسیب پذیر را شناسایی و با استفاده از توانایی دستگاه‌های متولی نسبت به افزایش خانه‌های فرهنگی اقدام کنند. باید تلاش کرد تا بازار مواد مخدر در لرستان کاهش یابد چرا که مقابله با جدیت در حال انجام است.
معتادان متجاهری که به بیماری عفونی مبتلا هستند، باید ساماندهی شوند
ثمینی به ضربه زدن به اموال قاچاقچیان برای جلوگیری از ورود دیگران به این حوزه تاکید کرد و گفت: معتادان متجاهری که به بیماری عفونی و خطرناک مبتلا هستند باید ساماندهی شوند تا مزاحمت هایی برای جامعه ایجاد نکنند.
شهروند هم باید در پیشگیری از آسیبها مشارکت داشته باشد
در نشست مشترک شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر و بهزیستی استان نیز بیان شد: گروههای جهادی و انجمن های مردم نهاد نقش بی بدیلی در توسعه مشارکتهای مردمی و مبارزه با آسیبهای اجتماعی دارند.
فاطمه توکلی مدیرکل بهزیستی استان لرستان با اشاره به هدف مشترک شواری هماهنگی مبارزه با مواد مخدر و بهزیستی استان در خصوص پیشگیری از آسیبهای اجتماعی اذعان داشت: رفع آسیبهای اجتماعی فقط وظیفه سازمان نبوده و شهروند نیز باید در مقابل آسیبها و مبارزه با این قبیل معضلات، حس مسئولیت پذیری داشته باشد و تنها در اینصورت ریشه کنی سایر معضلات و مشکلات اجتماعی محقق خواهد شد.
لزوم اجرای طرح یاریگران زندگی در مدارس
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان لرستان در گفتگو با مدیران عامل سمن های فعال با اشاره به تاثیر وافر طرحهای آموزشی- فرهنگی مانند همیاران پلیس در سطح مدارس، از لزوم اجرایی شدن طرح یاریگر زندگی در سطح آموزش و پرورش خبر داد.
گفتنی ست: این طرح مربوط به بحث گفتمان مردمی و اجتماعی شدن مساله مبارزه با مواد مخدر توسط دانش آموزان و تاثیر بر خانواده ها می باشد.
بیرانوند خبر داد: این طرح در آگاهی بخشی به افراد و خانواده ها، توانمندسازی آنان‌و یارگیری از افراد همدل و همراه استوار می باشد و دستورالعمل اجرایی آن تا پانزده مهر ابلاغ خواهد شد.
و حرف آخر اعتیاد و آسیبهای اجتماعی ناشی از آن، در کمین همه خانواده هاست پس با دیدگاهی نو و جامع در مقابله با آن کوشا باشیم.