طی سالیان متمادی برنج یکی از اعضای اصلی هرم غذایی ایرانیان بوده است. البته با گذشت سالیان دراز برنج که یکی از اصلی‌ترین غلات مورد استفاده است، با تدوام گرانی‌ها ازسفره غذای مردم در حال حذف شدن است. این تغییر سبک خرید مردم تنها به برنج و روغن محدود نمی‌شود.
پایگاه خبری سنگ نوشته، یادداشت، مانا فکور_ فعالین صنفی از افت تقاضای میوه، گوشت مرغ، گوشت قرمز، ماهی‌ها و میوه و سبزیجات خبر می‌دهند. در حقیقت کاهش قدرت خرید و گرانی‌های اخیر سبک خریدهای مردم را متفاوت کرده است. گزارش‌های احتمالی نشان می‌دهد که بیش از نیمی از ایرانی‌ها در زیر فقر به سر می‌برند.
فعالین بازار می‌گویند که رکود سنگینی در بازار حاکم بوده و تقاضا خرید به شدت کاهش یافته است. در این میان برخی از رسانه‌ها از معاوضه لباس‌های دست دوم با اقلام ضروری و کالاهای اساسی همچون برنج و روغن و مرغ خبر می‌دهد. در چنین شرایطی دیگر خبری از خریدهای عمده و سالانه اقلامی همچون برنج در میان خانوارها نیست. دلیلش هم ساده است؛ به عنوان مثال هر کیلو برنج ایران در مدت مشابه سال گذشته حدود ۵۰ هزار تومان فروخته می‌شد، برنجی که این روزها دست کم ۱۱۰ هزار تومان قیمت دارد.
یک حساب کتاب ساده نشان می‌دهد که خرید ۵۰ کیلو برنج در سال گذشته چیزی حدود ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تمام می‌شد این در حالی است که برای خرید این میزان برنج امسال باید حدود ۶ میلیون تومان پول پرداخت کنید. برای درک بهتر از بزرگی این عدد باید بدانید که رقم معادل حقوق یک ماه یک کارگر ساده است.
بازار راکدتر از همیشه
کار به جایی رسیده که فعالین صنفی می‌گویند بسیاری از مردم به صورت یک کیلو، دو کیلو برنج می‌خرند و بسیاری از مردم برنج‌های خارجی را جایگزین برنج‌های ایرانی کرده‌اند.
رضا کنگری رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران در این‌باره از کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی میزان خرید و فروش در بازار به نسبت سال گذشته خبر داد و گفت: این بازار راکدتر از سال قبل شده است البته تمام کالاها به وفور در بازار وجود دارد و شاهد هیچ‌گونه کمبودی نیستیم.
او ادامه داد: در بخش خریدهای عمده خانوارها تا سال‌های قبل مثلا حداقل ۳۰ کیلو برنج خریداری می‌شد که متاسفانه اکنون این میزان به ۲ تا ۵ و حداکثر ۱۰ کیلو رسیده است که نشان‌دهنده کاهش چشمگیر میزان خرید عمده خانوار است.
این فعال صنفی بیان کرد: تا پیش از این خانوارها معمولا روزهای تعطیل برای خریدهای عمده مراجعه می‌کردند و برای نمونه یک یا ۲ کارتن روغن و ماکارونی یا سایر اقلام را می‌خریدند اما اکنون این میزان خرید نصف و یک سوم شده است که نشان می‌دهد قدرت خرید کاهش یافته است.
کنگری همچنین درباره آخرین وضعیت قیمت‌ها در بازار گفت: هم‌اکنون حداکثر قیمت برنج هاشمی درجه یک در بازار کیلویی ۱۰۰ تا ۱۱۵ هزار تومان و ارزان‌ترین برنج یعنی ندا نیز ۴۸ تا ۵۰ هزار تومان و برنج پاکستانی نیز به نرخ کیلویی ۴۵ تا ۴۷ هزار تومان به فروش می‌رسد.
حذف مواد غذایی از سبد غذایی خانوار
البته تغییر سبک خرید مردم تنها به برنج و روغن محدود نمی‌شود. فعالین صنفی از افت تقاضای میوه، گوشت مرغ و گوشت قرمز و ماهی‌ها و میوه و سبزیجات خبر می‌دهند. اما شرایط برای دهک‌های درآمدی فقیر جامعه خیلی بدتر از این حرف‌هاست و به نوعی بسیاری از اقلام از سبد مصرفی آن‌ها حذف شده است.
گزارش‌های منتشر شده خط فقر را در کشور ۱۸ میلیون تومان اعلام کرده این در حالی است که حقوق مصوب کارگران حدود ۶ میلیون تومان است. با این حساب می‌توان گفت که درآمد یک فرد تنها یک سوم نیازهای او را تامین می‌کند.
از طرفی طبق آخرین گزارش مرکز آمار ایران، تورم غذا در ایران از نرخ تورم عمومی عبور کرده و در آبان امسال نرخ تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها به حدود ۶۸ درصد و نرخ تورم سالانه به ۶۱.۳ درصد رسیده است. تورم سنگین غذا در ایران موجب کاهش شدید سرانه مصرف انواع اقلام غذایی در کشور شده است؛ به‌طوری‌که مراجع مختلف در آمارهایی پراکنده این موضوع را اعلام کرده‌اند.
در این میان مصرف نان به شدت بالا رفته و سهمش از سبد غذایی به شدت افزایش یافته است. این وضعیت به قدری نگران کننده است که کارشناسان تغذیه نسبت به بروز سوء تغذیه در بین کودکان کشور هشدار می‌دهند.
(چاپ در شماره ی ۱۱۴۸ روزنامه‌ی یادگار امروز
مورخ ۲۴ آذر ۱۴۰۱)
