ماشته نوعی پارچه است و در دسته‌بندی رشته‌های صنایع دستی، در دسته نساجی سنتی قرار می‌گیرد، ماده اولیه آن پشم ریسیده است که در حال حاضر از نخ‌های پلی استر و آکریلیکی موجود در بازار استفاده می‌کنند.
پایگاه خبری سنگ نوشته، مصاحبه، نرگس سپه وند- ماشته فقط یک دست‌سازه پشمی نیست هر رنگ از این پوشش، فرهنگ و هنر لرستان را فریاد می‌زد با صمیمیتی خاص مردمان این دیار که از کودکی در میان این پوستین خوش آب و رنگ آرمیده‌اند و با خاطرات شبهای زمستان از آن یاد می‌کنند. حال می‌خواهیم با بانوی پیشکسوت ماشته‌باف لرستانی گفت‌وگو کنیم که از سال ۱۳۵۳ دستانش به این هنر گره خورده و بیش از ۴۰ سال است که هنر ماشته‌بافی از زحمات انگشتان و ذهن خلاق این مادر توانمند و نمونه رونق می‌گیرد.
لطفا خودتان را معرفی کنید؟
صدیقه مریدی هستم متولد ۱۳۳۳ و از سال ۱۳۵۳ وارد کار و هنر ماشته‌بافی شدم.
چگونه این هنر را فراگرفتید؟
از ابتدا به هنرهای صنایع‌دستی علاقه داشتم و از هنر فرش شروع کردم و بعد از مدتی با خودم فکر کردم هنر ماشته‌بافی از فرش که سخت‌تر نیست و از طرفی این هنر در حال فراموشی بود و تصمیم گرفتم احیاکننده این صنعت برای بانوان باشم و افتخار می‌کنم به‌عنوان عضو کوچکی از جامعه زنان هنرمند اولین زنی که هنر ماشته‌بافی را فراگرفتم. البته در این مسیر به سراغ هنرمندان بروجرد رفتم و به مدت سه روز آموزش، نزد استاد احمد گودرزی این هنر را فراگرفتم و هم‌اکنون ۴۷ سال است که در این رشتهاز صنایع‌دستی فعالیت دارم و با هنرجویان مشغول به کار هستم.
مواد اولیه این صنعت شامل چیست؟
نخ ماشته از پشم گوسفند تهیه می‌شود که در گذشته توسط اکثر زنان عشایر در ریسندگی تولید می‌شد و برای گلیم و فرش و ماشته کاربرد دارد اما امروزه با کاهش تولیدات ریسندگی عشایر بیشتر از نخ آکریلیک کارخانه‌ای استفاده می‌کنیم اما نخ سنتی زنان عشایر نیز هنوز کاربرد دارد.
ابزار ماشته‌بافی شامل چه ابزارآلاتی هستند؟
ابزار بافت در ماشته‌بافی شامل دار ماشته‌بافی چهار وردی، چرخ چله پیچی، چرخ ماسوره پیچی و ماکو و ماسوره است؛ در واقع قسمت اصلی دار شامل چهار ورد است که وظیفه تقسیم تارهای چله را به عهده دارد، این وردها توسط چهار پدال به پایه دار وصل می‌شوند و هنگام بافت با جابجایی هماهنگ آن‌ها توسط پاهای بافنده عمل بافت صورت می‌گیرد.
کیفیت ماشته به چه چیز بستگی دارد؟
مرغوبیت ماشته بستگی به مواد اولیه و نوع بافت آن دارد.
چه تعداد هنرجو را آموزش می‌دهید؟
در طول این ۴۰ سال فعالیت به لطف خداوند متعال توانستم ۳هزار نفر را در این رشته از صنایع‌دستی آموزش دهم.
فروش محصولات شما چگونه است؟
فرآیند فروش تولیدات ماشته از طرق سفارشات عمده مراکز خاص در استان و یا دیگر استان‌ها انجام می‌شود. و در این کار فقط محدود به رختخواب پیچ نشده‌ایم و دیگر محصولات کاربردی مانند کیف، رومیزی، کوسن، کفش و… نیز از جنس ماشته درست می‌کنیم که با توجه به تنوع و میزان کاربرد در برخی مشتریان استفاده بیشتری دارد.
در این راه چه کسانی مشوق شما بودند و به شما کمک کردند؟
در درجه اول خودم علاقه‌مند بودم و اجازه ندادم این هنر اصیل فراموش شود و دوست داشتم به هنر و مهارتی زنانه تبدیل شود که خداوند متعال هم کمکم کرد و موفق شدم. تا به امروز هم کارگاهم فعال است و زنان در لرستان با ماشته‌بافی آشنایی دارند؛ و در درجه دوم از زحمات خانواده همسرم تشکر می‌کنم که در آن زمان که دختری ۱۵ساله بودم و در کنار وظایف خانه‌داری و مادری به هنر ماشته‌بافی هم‌روی آوردم، مشوق من بودند و در پیشبرد ایده‌ها و ارتباط با اساتید این هنر از من حمایت و پشتیبانی می‌کردند.
چه انتظارات از مردم و هنرجویان دارید؟
از مردم به‌ویژه زنان سرپرست خانوار مانند مددجویان بهزیستی و کمیته امداد انتظار دارم با فراگیری هر هنر صنایع‌دستی که علاقه‌مند هستند مشغول باشند تا علاوه بر خودکفایی و اشتغال خودشان احیاگر هنر صنایع‌دستی لرستان باشند و مردم از خرید اجناس خارجی و بی‌کیفیت خودداری کنند و با خرید محصول تولیدی استان خودمان به حمایت از مددجویان و رشد صنایع‌دستی به عنوان بخشی از داشته‌های فرهنگی و هنری کشور خودمان کمک کنند.
در پایان چه سخنی با مسئولان دارید؟
در پایان با آرزوی موفقیت برای هنرمندان همه رشته‌های صنایع‌دستی و عاقبت‌به‌خیری مردم عزیز ایران از شما تشکر می‌کنم که برای معرفی هنرمندان وقت گذاشتید و از زحمات آقای قاسمی مدیرکل محترم اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان نیز تشکر می‌کنم که با احداث بازارچه ثابت صنایع‌دستی در باغ گلستان خرم‌آباد حامی حمایت هنرمندان و فروش صنایع‌دستی استان لرستان بودند.
گفتگو: نرگس سپه‌وند
